เข้าพรรษาค้นหาธรรม

เมื่อถึงแรม 1 ค่ำเดือน 8 ของทุกปี พระภิกษุสงฆ์และพุทธศาสนิกชนทั้งหลายต่างรู้กันว่า เป็นวันเวลาแห่งวันเข้าพรรษากาล พระภิกษุสงฆ์อยู่จำพรรษาเป็นเวลา 3 เดือนถึงวันแรม 1 ค่ำเดือน 11 เป็นวันออกพรรษา เมื่อถึงฤดูกาลเข้าพรรษาทั้งพระภิกษุสงฆ์และพุทธศาสนิกชนต่างขวนขวายในการปฏิบัติธรรมเป็นพิเศษเพื่อจะได้รับผลจากการปฏิบัติธรรมตามสมควรแก่การปฏิบัตินั้นๆ

เทศกาลเข้าพรรษาในยุคพุทธกาล เป็นวันเวลาที่พระภิกษุสงฆ์ต้องหยุดการจาริกเป็นการชั่วคราว เนื่องจากเป็นฤดูฝน อันเป็นวันเวลาที่ฝนตกอย่างหนัก พ่อค้าและนักเดินทางทั้งหลาย ที่เคยเดินทางไม่หยุด ก็ต้องหยุดเดินทางชั่วคราวเพราะหนทางสัญจรต่างๆเปียกแฉะถนนเป็นโคลนตม การเดินทางของคนก็ลำบาก สัตว์ต่างๆที่ทำหน้าที่ลากเกวียนและรถ เช่น วัวและม้าก็เดินทางด้วยความลำบากยิ่ง การหยุดการเดินทางเพื่อสะสมสะเบียงและเลี้ยงดูสัตว์ให้มีสุขภาพแข็งแรงดีพร้อมจะทำงานเมื่อสิ้นฤดูฝน จึงเป็นสิ่งที่ทำกันอยู่โดยทั่วไป
องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงพิจารณาถึงความลำบากในการเดินทางของพระภิกษุในฤดูฝน เช่นเดียวกับนักเดินทางอื่นๆ จึงทรงมีพระบรมพุทธานุญาตให้พระภิกษุสงฆ์อยู่จำพรรษา ณ ที่ใดที่หนึ่งจนกว่าจะสิ้นฤดูฝน การจำพรรษาของพระภิกษุสงฆ์จึงได้เริ่มขึ้นเพราะทรงปรารภสภาพสิ่งแวดล้อมและดินฟ้าอากาศเป็นหลักสำคัญอย่างนี้

บางแห่งได้เล่าสาเหตุของการจำพรรษาเพิ่มเติมว่า พระภิกษุบางกลุ่ม แม้ในฤดูฝนก็ยังท่องเที่ยวไปไม่หยุด บางครั้งเดินบนคันนาของชาวนาแล้วลื่นหกล้มตกลงไปในนาข้าวที่เพิ่งปักดำ สร้างความเสียหายให้กับต้นข้าวอ่อนๆในนาอยู่บ่อยๆ พระบรมศาสดาจึงมีพระบรมพุทธานุญาตให้พระภิกษุสงฆ์ได้อยู่จำพรรษาเพื่อยุติความเสียหายที่มีกับประชาชนแม้จะไม่มากนัก นี่แสดงถึงความเอื้อเฟื้อที่พระพุทธเจ้าทรงมีแก่พระภิกษุสงฆ์และชาวนาทั้งปวงบนเส้นทางที่พระสงฆ์ต้องสัญจรไปมา

เทศกาลเข้าพรรษาควรทำอย่างไร

ในสมัยพุทธกาลพอถึงเทศกาลเข้าพรรษา อุบาสกอุบาสิกามักจะตั้งใจสร้างความดีเป็นพิเศษเช่นนอกฤดูกาลเข้าพรรษาเคยสมาทานศีลบ้าง ไม่เคยสมาทานศีลบ้าง แต่พอเทศกาลเข้าพรรษา ตั้งใจสมาทานอย่างต่อเนื่อง เมื่อยังไม่ถึงเทศกาลเข้าพรรษา เคยสมาทานศีลห้า แต่พอถึงเทศกาลเข้าพรรษาตั้งใจสมาทานอุโบสถศีลจนตลอดพรรษา หรือ อาจจะตั้งใจบำเพ็ญบุญในบุญกิริยาวัตถุ 10 ประการคือ การให้ทาน สมาทานศีล เจริญภาวนา ปฏิบัติอ่อนน้อมถ่อมตน ช่วยขวนขวายในการทำความดีทุกอย่าง หมั่นฟังธรรม หมั่นสนทนาธรรม แบ่งปันบุญที่กระทำแล้วแก่ผู้อื่นและสัตว์ทั้งหลาย ยอมรับความดีที่ผู้อื่นทำด้วยความยินดี มีความเห็นตรงตามหลักธรรมและความจริงทั้งปวง

ส่วนภิกษุสงฆ์ตั้งแต่อดีตกาลเมื่อย่างเข้าสู่เทศกาลเข้าพรรษา พระภิกษุสงฆ์มักจะแสวงหาสถานที่สงบเพื่อบำเพ็ญความเพียร เจริญไตรสิกขาคือศีล สมาธิ และปัญญา เพื่อบรรลุมรรคผลขั้นใดขั้นหนึ่งหรือมีความก้าวหน้าในการเจริญภาวนาตามลำดับ พระภิกษุสงฆ์ส่วนมากเมื่อบำเพ็ญภาวนาอย่างจริงจังในพรรษา เมื่อออกพรรษาแล้ว ก็จะไปเฝ้าพระบรมศาสดาเพื่อรายงานผลการปฏิบัติธรรมให้ทรงทราบ แล้วพระบรมศาสดาทรงพยากรณ์ พระอรหันต์แก่ผู้ที่บรรลุอรหันต์แล้ว และทรงเทศนาสั่งสอนให้ผู้ที่ยังมิตั้งอยู่ในมรรคผลให้ตั้อยู่ในมรรคผลขั้นต่างๆต่อไป

ประเพณีเข้าพรรษาของพระพุทธเจ้าและพระอริยสาวกทั้งหลายคือการขวนขวายเพิ่มคุณค่าและพัฒนาคุณภาพชีวิตในด้านจิตใจให้สูงส่งขึ้น เป็นวันเวลาที่ดำรงชีวิตอยู่ด้วยความไม่ประมาท เป็นเทศกาลสะสมบุญกุศล เป็นเทศกาลแห่งการสร้างความสุขความปลอดภัยแก่มนุษย์และสัตว์ทั้งหลาย เป็นเทศกาลแห่งการรักษาโลกด้วยการใช้สอยทรัพยากรโลกอย่างประหยัด

เทศกาลเข้าพรรษา ในปัจจุบัน ทั้งพระภิกษุสงฆ์และพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย ยังคงขวนขวายในการสร้างสรรค์ความดีด้วยการบำเพ็ญ และการฝึกจิตดังที่เคยทำมาแต่อดีตกาล แม้กาลเวลาและสิ่งแวดล้อมต่างๆของโลกจะเปลี่ยนแปลงไป แต่พุทธศาสนิกชนยังคงเดินตามรอยของพระอริยเจ้า และพระอริยสาวกกันโดยไม่ทอดทิ้ง ท่านผู้ใดมีญาณหรือบารมีแก่กล้าก็ยังคงก้าวหน้าต่อไปในธรรมอย่างไม่หยุดยั้ง ใครที่ธุลีในดวงตายังหนาถูกไฝฝ้าบังตาธรรม ก็ค่อยๆสั่งสมบารมีต่อไป. ทำเรื่อยไป ทำมากๆๆ ก็มีโอกาสพบธรรมและเข้าถึงธรรม. พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงมีพระกรุณามากได้ตรัสยืนยันให้กำลังใจแก่ผู้ปฏิบัตธรรมทั้งหลายว่า ตราบใดที่พุทธบริษัทยังดำรงชีวิตอยู่โดยชอบโลกจะไม่ว่างจากพระอรหันต์

เทศกาลเข้าพรรษา จึงเป็นเทศกาลที่มีความหมายแก่พระภิกษุสงฆ์และพุทธบริษัททุกหมู่เหล่าที่จะได้บำเพ็ญบุญตามบุญกิริยาวัตถุ อันเป็นวิถีแห่งการทำบุญที่พระบรมศาสดาทรงวางไว้ให้พุทธศาสนิกชนได้เดินถูกและตรงทาง ตราบใดที่พุทธศาสนิกชนยังคงทำบุญตามแนวแห่งบุญกิริยาวัตถุ ตราบนั้นการทำบุญยังเป็นทางแห่งการขัดเกลาและลดละความเห็นแก่ตัวตราบนั้น

นอกจากพุทธศาสนิกชนจะร่วมกันบำเพ็ญบุญเพื่อสละความเห็นแก่ตัวอย่างเต็มที่แล้ว ยังฝึกฝนจิตเพื่อเข้าถึงความสงบตามลำดับด้วย พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า การฝึกจิตเป็นความดี และทรงรับรองผลของการฝึกจิตไว้ว่า จิตที่ฝึกดีแล้วนำความสุขมาให้

เทศกาลเข้าพรรษา นอกจากจะเป็นวันเวลาแห่งการแสวงหาสัจธรรมแล้ว ยังเป็นวันเวลาแห่งการแสวงความสุขอันเกิดจากการปฏิบัติธรรมอีกด้วย ดั่งที่พระพุทธองค์ทรงตรัสว่า ธรรมที่ประพฤติดีแล้วนำความสุขมาให้
ในวาระแห่งพรรษากาลนี้ อาตมาขอเป็นกำลังใจให้ท่านสาธุชนผู้ใฝ่ธรรมทั้งหลายจงได้เข้าถึงธรรม มีความสุขสงบเย็นด้วยอำนาจแห่งพุทธรรมที่ปฏิบัติดีแล้วนั้นตลอดไปเทอญ

 

วัดพุทธธรรม เมืองวิลโลบรูค รัฐอิลลินอยส์

วันที่ 14 กรกฎาคม 2559

เวลา 15.08 น.